Sinds 2013 houd ik een dagboek bij. Het begon in Parijs, waar ik een maand een kamer huurde. Laatst had ik het met mijn vriend over deze periode en voelde ik heimwee naar die tijd. Toen ik daarna door mijn dagboek bladerde, las ik dat het veel minder idyllisch was dan ik me herinnerde. In die tijd was ik nog flink aan het revalideren en kampte met eenzaamheid en rusteloosheid. Ik dwaalde veel door de stad. Nu kun je ook een soort heimwee hebben naar zo’n rusteloze periode (helemaal als je in een melancholische bui bent), maar het nostalgische gevoel dat het leven vroeger beter was klopt (meestal) niet.
Een dagboek is het tegengif voor nostalgie. Af en toe blader ik door oude notebooks en constateer dat ik eigenlijk niet veel veranderd ben. Dezelfde neuroses, andere tijd en plek. Voor mij voelt dat als een opluchting. Ik kan namelijk bevangen worden door het idee dat ik aan het afglijden ben. Als ik dan lees dat ik in het verleden ook worstelde (vaak met dezelfde thema’s), voel ik me meteen wat beter. Het zet mijn huidige situatie in perspectief.
Een gouden gloed
Denken dat het vroeger beter was, is iets waar de meeste van ons aan lijden. In de film ‘Midnight in Paris’ verlangt schrijver Gil naar het Parijs van de jaren twintig ('the golden age of Paris' noemt hij het). Op een nacht ontdekt hij dat hij kan tijdreizen en gaat terug naar deze tijd. Hij ontmoet Hemingway, Zelda en F. Scott Fitzgerald, Gertrude Stein en een geliefde van Picasso: Adriana. Adriana vertelt hem dat zij verlangt naar 1890. Gil beseft dat het verleden een gouden randje krijgt en men het huidige moment altijd als 'gewoon' ervaart.
Vroeger vertelde mijn moeder verhalen over haar jeugd. Mijn broertje, zusje en ik kregen dan het gevoel dat haar jeugd veel leuker en spannender was dan die van ons. Inmiddels denk ik met heimwee terug aan mijn eigen jeugd. Op avontuur in de maisvelden, spelletjes spelen op het erf, de opwinding van een verjaardag… Het verleden krijgt een bijzondere gloed door deze fijne herinneringen. Zo is mijn maand in Parijs ook in mijn hoofd opgeslagen. Ik zie een slideshow van hoogtepunten: een avondwandeling langs de Seine, bijzondere ontmoetingen met vreemden, de middag dat ik een date had met een miljonair en hij mij meenam naar een filmset. Pas als ik mijn oude dagboek lees, weet ik weer ik dat ik me tijdens die date vooral ongemakkelijk voelde en zo snel mogelijk weg wilde.
Schrijven over geluk
Als ik geluksmomenten in mijn dagboek probeer terug te vinden, valt het me op dat de passage vaak pathetisch is. Of nogal droog. ‘Dit was echt een fijne avond’ staat er dan, soms gevolgd door een paar uitroeptekens. Niet voor niets zeggen veel schrijvers dat het moeilijk is om te schrijven over geluk.
Vorig weekend zat ik met mijn vriend aan het IJ en kwam er een zwanenfamilie langs zwemmen: vader zwaan, moeder zwaan en vier kuikens. Een van de kleintjes zat op de rug van de moeder. Het was een prachtig gezicht. Mijn vriend en ik werden kinderlijk enthousiast en bleven lang naar de familie kijken. Later schreef ik in mijn dagboek: ‘We zagen een zwanenfamilie en het was prachtig.’ Wat ga ik mij hier vijf jaar later van herinneren?
(Gelukkig hebben we de foto's nog)
Comentários