Mondzorgen

Een tijd geleden was ik bij de mondhygiënist en werd ik gewezen op de relatie tussen mijn mondgezondheid en mijn algehele gezondheid. Ik besloot om me meer te gaan verdiepen in mondhygiëne. Want, waarom besteedde ik daar eigenlijk zo weinig aandacht aan?

Genetisch gezien ben ik niet echt gezegend met een makkelijk te onderhouden gebit. Ik heb een grote mond, maar weinig ruimte. Als tiener is er even getwijfeld of ik een beugel nodig had, maar mijn toenmalige tandarts zag er de noodzaak niet van in. Het zou alleen esthetisch zijn. ‘En je ziet haar tanden toch niet.’ Waarmee gedoeld werd op mijn volle lippen die mijn tanden grotendeels bedekten.

Op mijn drieëntwintigste kreeg ik na een tandartsbezoek een verwijsbrief in mijn handen gedrukt door de tandartsassistent, zonder enige uitleg. Mijn vier verstandskiezen moesten er door een kaakchirurg uitgesneden worden. Uit angst voor de ingreep negeerde ik de brief een tijd en eiste vervolgens een second opinion. Deze tandarts gaf mij meer tekst en uitleg en vertelde dat ik tandvleesschade zou krijgen als ik de kiezen zou laten zitten. Toch weerhield deze informatie mij er niet van de ingreep nog vijf jaar uit te stellen. Tot ik inderdaad een fikse ontsteking kreeg en met een soort spuit mijn tandvlees schoon moest maken. Pas toen ging ik braaf naar de kaakchirurg. En inderdaad: nadat de kiezen eruit waren had ik minder vaak last van mijn tandvlees.

Als ik aan mijn gezondheid denk, denk ik niet meteen aan mijn gebit. Jarenlang bestond mijn reinigingsroutine uit twee keer per dag poetsen en twee keer per jaar de tandarts bezoeken. Dat leek me voldoende. Soms begon ik met een halfslachtige poging tot flossen, maar ik gaf het na een tijdje weer op. Op de één of andere manier kon ik het niet opbrengen langer dan twee minuten bezig te zijn met het schoonmaken van mijn gebit (wat echt absurd is als je weet hoeveel tijd ik dagelijks doelloos op mijn telefoon door Instagram scroll). Ik kende de reclames met 'Gezond tandvlees bloedt niet', maar dacht dan toch: hoe erg kan dat nou zijn?

De mond als spiegel

Een paar jaar geleden ben ik van tandarts veranderd en wordt mij meer uitleg gegeven over mijn mondgezondheid. De laatste keer dat ik er was, werd ik door een andere mondhygiëniste geholpen. Voor ze in mijn mond keek, vroeg ze me of ik last had van aften, of ik medicijnen slikte en hoe mijn algehele gezondheid was. Ik was verbaasd waarom ze dit wilde weten, dat was me daarvoor nooit gevraagd. Ik was zelfs lichtelijk geïrriteerd toen ik moest uitleggen wat de ziekte van Graves (de auto-immuunziekte die ik heb) precies inhield. Het leek me niet echt relevant.

Nadat ze mijn gebit had schoongemaakt, zei ze dat mijn tandvlees flink ontstoken was. Ze liet me zien op welke manier ik mijn gebit het beste kon reinigen. Inmiddels heb ik een vaste schoonmaak-routine. Als ik ergers anders slaap, zorg ik ervoor dat ik ragers, flosdraad en stokers meeneem. Misschien ben ik een beetje naïef, maar ik wist niet hoe belangrijk de gezondheid van de mond is. Door mijn laatste tandartsbezoek ben ik me meer gaan verdiepen in mondgezondheid en ik las een aantal interessante onderzoeken en artikelen. Er is een belangrijke relatie tussen onze mondgezondheid en onze algehele gezondheid. Je zou zelfs kunnen stellen dat onze mond een spiegel van onze gezondheid is.

Bloedend tandvlees is stuk minder onschuldig dan ik dacht. Als ons tandvlees ontstoken is, ontstaan er bacteriën in de mond waar je ziek van kunt worden. Deze bacteriën kunnen in de bloedbaan terecht komen en bij het doorslikken ook in het maag-darmkanaal. Steeds meer onderzoeken wijzen uit dat problemen in de mond verband hebben met ziekten als diabetes, hart- en vaatziekten, reuma en Alzheimer. Wetenschappers ontdekten DNA van de bacterie P. gingivali in de hersenen van patiënten met Alzheimer. Deze bacterie veroorzaakt parodontitis, een ernstige tandvleesontsteking. Een aandoening die veel voor komt bij ouderen. Uit een onderzoek van een paar jaar terug bleek al dat er veel mondproblemen waren bij ouderen in verpleeghuizen en instellingen. Er is weinig personeel, een hoge werkdruk, veel bezuinigingen en andere (ook) noodzakelijke zorgtaken (zoals eten, medicijninname, aankleden, douchen, fysiotherapie etc.). Het gebit krijgt vaak geen prioriteit.

Meer aandacht voor de mond

Geneeskunde en tandheelkunde zijn gescheiden opleidingen. Er is vaak weinig onderling contact tussen artsen en tandartsen over de gezondheid van hun patiënten. Het zou handig zijn als dat meer gebeurt. Bijvoorbeeld door een patiënt die medicatie slikt te vertellen wat de eventuele invloed op zijn of haar mondgezondheid kan zijn. Of een tandarts die een patiënt doorverwijst als er plotselinge veranderingen zijn in het gebit.

Ik vond het in ieder geval erg interessant om me wat meer te verdiepen in het verzorgen van mijn mond. En ik kwam erachter dat het eigenlijk helemaal niet zoveel energie kost om bewust mijn gebit te reinigingen en niet gedachteloos meer die tandenborstel door mijn mond heen te raggen.